İçerik
Son dönemlerde stabil coin’lerin piyasa değerleri katlanarak artmaya devam ediyor. Sadece iki sene önce (2020 Ocak) yaklaşık 5 milyar dolar piyasa değeri olan tüm stabil coin’lerin, bugünkü piyasa değeri 150 milyar doların üzerinde. Bu yaklaşık 30 kat artış anlamına geliyor. Bunun yanında Circle şirketi yatırımcılarına USDC’nin 2023 senesinde 194 milyar dolar değeri olabileceğini açıkladı. Tether şirketi ise son dönemlerde yaptığı hukuk dışı işlemler nedeniyle ABD Emtia Vadeli İşlemler Komisyonu tarafından 41 milyon dolar, New York Eyaleti tarafından da 18,5 milyon dolar cezaya çarptırıldı.
Bu gelişmeler karşısında doğal olarak basılan bu kripto paraların karşılıklarının olup olmadığı ve hangi yasalar ile denetlendikleri soruları son dönemde sıkça sorulmaya başlandı. Bu yazıda piyasa değeri en yüksek olan üç stabil coin’in (USDT, USDC ve BUSD) hangi varlıklar karşılığında tutulduğunu ve en önemlisi hangi yasalar ile regüle edildiklerini inceleyeceğim.
Kaynak: Coinmetrics
Stabil coin’lerin karşılığında tutulan varlıkların hangi yatırım araçlarında değerlendirildiğini bağımsız kuruluşların yayınladığı beyan raporlarından (attestations reports) öğreniyoruz. Henüz yasal bir düzenleme ve zorunluluk olmadığı için, stabil coin basan şirketler bu beyanları kendi istedikleri ölçüde ve zaman aralığında yayınlıyorlar. Bu yüzden de bir standart olmadığı için karşılaştırmalarını yapmak oldukça zor oluyor.
Peki şirketlerin beyan raporları konusunda uyguladıkları pratikleri nelerdir?
| Stabil coin | Hangi aralıklarla beyan ediyor? | Kaynak |
| USDT (Tether) | 3 ayda bir | Şirket Raporu |
| USDC (Circle) | Ayda bir | Şirket Raporu |
| BUSD (Paxos) | Ayda bir | Şirket Raporu |
Takdir edileceği gibi ayda bir yayınlanan raporlar, üç ayda bir yayınlanan raporlardan daha fazla güven veriyor. Bunun yanında Circle, Paxos ve Gemini (GUSD) senelerdir düzenli olarak bu raporları yayınlarken, Tether ilk defa geçen sene Mart ayında yayınladı. Sonrasında öğrendik ki aslında Tether, New York Başsavcılığı’nın kendisine açtığı davada anlaşma sağlayarak iki sene boyunca üç ayda bir beyan raporunu yayınlayacağını garanti etmiş. Yani kendi isteği ile değil, başsavcılık ile yapılan anlaşma sonucu bu uygulamaya geçilmiş.
Peki stabil coin karşılığında tutulan varlıkların ne kadarı nakitte?
Bilindiği gibi bir değeri dolar bazında korumak için nakit ve nakit eşdeğerli varlıklar en güvenli yatırım araçlarıdır. Stabil coin’ler de zaten dolara sabitlenmiş oldukları için, dolar bazında en güvenli varlıklarda tutulması beklenir. Nakitten sonra, riski daha yüksek olan kısa vadeli devlet tahvilleri gelir. En riskli tahviller ise kredi puanına göre değişkenlik gösteren şirket tahvilleridir. Peki bakalım bu üç şirket yayınladıkları raporlarda varlıklarının ne kadarını nakit ya da nakit eşdeğerli varlıklarda tutmuşlar.
| Stabil coin | Nakitte tutulan miktar |
| USDT (Tether) | % 3 |
| USDC (Circle) | % 61 |
| BUSD (Paxos) | % 96 |
Tabloda da görüldüğü gibi USDT’yi basan şirken olan Tether, stabil coin karşılığında nakitte tutması gereken varlığın sadece %3’ünü nakitte tutmaktadır. Bunun yanında Bloomberg’in 26 Temmuz’daki haberinde geçen iddiaya göre Tether Çin’de riski yüksek şirketlerin kısa vadeki tahvillerini satın almış ve riski yüksek yatırımlar yapmışlardır.
Şirketlerin varlıklarını hangi yatırım araçlarında değerlendirdiklerinin detaylı açıklamasını Paxos’un yayınladığı grafikte görmek mümkündür.
Stabil coin’ler hangi yasalar ile regüle ediliyorlar?
ABD’de stabil coin’leri regüle eden federal bir yasa henüz mevcut değil. Ancak geçen hafta Bloomberg’de çıkan habere göre, zaten uzun süredir beklenen regülasyon hamlesi Biden hükümeti tarafından Şubat ayında yapılacak gibi duruyor. Regülasyonun içeriği henüz bilinmese de SEC başkanı Gary Gensler stabil coin basan şirketlere banka statüsü verme girişimlerinin olduğundan defalarca bahsetti. Hatta bu yaklaşımı bir anlamda davet olarak kabul eden birkaç banka da USDF isimli stabil coin basmak için girişimlere başladıklarını birkaç hafta önce beyan ettiler. Benzer bir girişimin içinde olduklarını PayPal şirketi de (PayPal Coin) açıkladı.
Peki bu yazıda incelediğimiz üç stabil coin halihazırda hangi yasal denetimlere tabiler?
| Stabil coin | Denetim Makamı | Denetim Kapsamı |
| USDT (Tether) | Bilinmiyor | Bilinmiyor |
| USDC (Circle) | Para aktarıcı lisansını aldığı 44 eyalet. | Paranın değerlendirileceği varlıkları seçme konusunda kısıtlamalar.
Daha güvenli varlıkları seçme zorunluluğu. |
| BUSD (Paxos) | New York Eyaleti Finansal Hizmetler Dairesi | Daire tarafından düzenli regülasyona tabi tutulma.
Varlıkları devletin sigorta ettiği mevduat hesaplarında tutma zorunluluğu. Şirket tahviline yatırım yapamama engeli. |
Yasal olarak tabi oldukları denetimlere bakıldığında en sıkı denetime Paxos şirketinin tabi olduğu görülmektedir. Circle şirketi de belli ölçüde 44 eyalette denetime tabi olsa da, New York Eyaleti Finansal Hizmetler Dairesi’nin uygulamış olduğu denetim daha kapsayıcı ve kısıtlayıcıdır.
Sonuç olarak hangisi daha güvenli?
Benim görevim bir stabil coin’i tavsiye etmek değil. Ben sadece araştırma yaparak görebildiğim gerçekleri ortaya çıkartıp sizlerle paylaşıyorum. Bu veriler dahilinde kendi kararınızı alırken yardımda bulunmak en büyük amacım. Umarım bu detaylı analizim stabil coin’leri karşılaştırma konusunda sizlere faydalı bilgiler sağlamıştır.
Kendi yorumunuzu paylaşmak ve eğer varsa sorularınızı yöneltmek için https://twitter.com/burak_tamac hesabındaki paylaşımların altına yorum olarak gönderebilirsiniz.
Loading...
